Deprem ülkemizde her daim görülmesi muhtemel büyük doğal afetlerin başında gelmektedir. Her an her yerde meydana gelebilecek olan depremler, sıklıkla can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Bu nedenle yaşadığımız binaların depreme dayanıklı olması hayati bir önem taşımaktadır. Peki, binamızın depreme dayanıklı olup olmadığını nasıl anlayabiliriz? Bu sorunun cevabı depreme dayanıklılık testi olacaktır.
Deprem dayanıklılık testi binanın taşıyıcı sistemini inceleyerek, deprem sırasında ne kadar güvenli olduğunu belirleyen bir testtir. Bu test sayesinde binanın mevcut durumu, zeminin özellikleri, binanın fay hatlarına olan uzaklığı gibi faktörler değerlendirilerek, binanın risk durumu ortaya çıkarılmaktadır. Deprem dayanıklılık testi raporu ise binanın riskli olup olmadığına dair resmi bir belgedir.
Depreme dayanıklılık testi yaptırmanın önemi oldukça büyüktür. Deprem dayanıklılık testinin en önemli aşaması karot testidir.
Karot Testi Nedir?
Bu test binanın taşıyıcı sisteminden silindir şeklinde beton numuneleri alarak bunların dayanımını ölçen bir testtir. Bu test yapılarak ile binanın beton kalitesi, demir donatısı, zemin durumu gibi faktörler belirlenmektedir. Karot testi sonucunda binanın deprem yönetmeliğine uygun olup olmadığı anlaşılmaktadır.
Karot Testi Nasıl Yapılır?
Test yaptırmak için izlemeniz gereken adımlar şunlar olacaktır:
- Öncelikle test yapılacak malzeme yüzeyinde testin yapılacağı bölge belirlenmekte ve burada bir delik açılmaktadır. Delik açmak için özel karot makineleri kullanılmaktadır. Bu makineler betonu zarar vermeden deler ve silindir şeklinde numune çıkarır.
- Delik açıldıktan sonra deliğin içindeki beton veya diğer malzemenin özelliklerini ölçmek için bir karot çekirdeği kullanılmaktadır. Karot çekirdeği deliğe yerleştirilmekte ve elle veya bir makine yardımıyla döndürülerek malzemeden numune çıkarılmaktadır.
- Çıkarılan numuneler laboratuvara götürülmekte ve burada basınç, çekme, eğilme gibi testlere tabi tutulmaktadır. Bu testler sonucunda numunelerin dayanım değerleri hesaplanır ve raporlanmaktadır.
- Raporlanan değerler deprem yönetmeliğinde belirlenen kriterlere göre değerlendirilmekte ve binanın risk durumu ortaya konmaktadır.
Karot Testi Binaya Zarar Verir Mi?
Bu testi yaptırmak binaya herhangi bir zarar vermez. Çünkü karot makineleri betonu zarar vermeden deler ve çok küçük bir miktar numune alır. Bu numune binanın taşıyıcı sistemini etkilemez. Ayrıca delik açılan yerler sonradan tamir edilerek kapatılmaktadır.
Karot Testi Faydaları Nelerdir?
Karot testini yaptırmanın faydalarını şu şekilde sayabiliriz:
Binanın Depreme Dayanıklılığını Öğrenmek
Karot testi ile binanın beton kalitesi, demir donatısı, zemin durumu gibi faktörler belirlenerek binanın deprem yönetmeliğine uygun olup olmadığı anlaşılmaktadır. Böylece binanın güvenliği artırılabilir veya gerekli önlemler alınabilir.
Binanın Değerini Korumak
Karot testi ile binanın depreme dayanıklı olduğunu kanıtlamak binanın değerini korur. Örneğin, binayı satmak veya kiralamak isteyenler karot testi raporunu göstererek alıcı veya kiracılara güven verebilirler.
Binanın Sigorta Primini Düşürmek
Karot testi ile binanın deprem sigortası primini düşürmek mümkündür. Örneğin, binayı sigortalatmak isteyenler karot testi raporunu göstererek daha az prim ödeyebilirler.
Test için Nerelere Başvurabilirsiniz?
Depreme Dayanıklılık Testinin önemi her geçen gün daha da artmaktadır. Bu yüzden bu testin nasıl yaptırılacağını da herkesin bilmesi gerekir. Depreme Dayanıklılık Testi yaptırmak için başvurabileceğiniz yerler şunlardır:
Belediyeler
Belediyeler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kuruluşlardır. Belediyeye başvurarak binanız için riskli yapı tespiti talebinde bulunabilirsiniz. Belediye ekipleri binanızı inceleyerek gerekli testleri yapar ve size rapor sunar.
Özel Firmalar
Özel firmalar da belediyeler gibi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisans verilen kuruluşlardır. Binanızın malikleri olarak ortak karar alarak özel firmalara başvurabilirsiniz. Özel firmalar da binanızı inceleyerek gerekli testleri yapar ve size rapor sunar.
Üniversiteler
Üniversiteler de deprem dayanıklılık testi yapabilen kurumlardır. Özellikle İTÜ Yapı ve Deprem Uygulama Araştırma Merkezi Müdürlüğü veya İTÜ İnşaat Fakültesi Dekanlığı gibi birimlere dilekçe ile başvurabilirsiniz. Üniversite ekipleri binanızı inceleyerek gerekli testleri yapar ve size rapor sunar.
Deprem, ülkemizin en büyük doğal afetlerinden biridir. Her an her yerde meydana gelebilecek olan depremler, can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Bu nedenle, yaşadığımız binaların depreme dayanıklı olması hayati bir önem taşımaktadır. Bu yüzden eski veya şüpheli binalarda oturmaktan kaçınmalı ancak böyle bir binada yaşadığınızı düşünüyorsanız mutlaka depreme dayanıklılık testi yaptırmalı ve rapor almalısınız.
