Kıbrıs’ta kiracı hakları Borçlar Kanunu’na göre düzenlenmiştir ve yasal bir zeminde korunmaktadır. Kiracı hakları kira sözleşmesi ile belirlenen hak ve sorumlulukları içermektedir. Kira sözleşmesi kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir. Kira sözleşmesi belirli ve belirli olmayan bir süre için yapılabilmektedir. Kiracılar, kira sözleşmesinde yer alan haklarını bilerek ve koruyarak, ev sahibi ile yaşayabilecekleri sorunları önleyebilmekte ve çözebilmektedirler. İşte, Kıbrıs’ta kiracı hakları hakkında bilmeniz gerekenler.
Konu ile ilgili Kıbrıs Ev Kiralama Rehberi sayfamıza da göz atabilirsiniz.
Kira Bedelini Ödeme Hakkı ve Yükümlülüğü
Kiracının en temel hakkı ve yükümlülüğü, kira bedelini ödemektir. Kiracı, kira bedelini kararlaştırılan zamanda ve şekilde ödemekle yükümlüdür. Kiracı, kira bedelini ödemezse veya geciktirirse, ev sahibi kiracıya ihtarname göndererek ödemesini isteyebilmektedir. Eğer kiracı ihtarnameye rağmen kira bedelini ödemezse, ev sahibi dava açarak tahliye isteyebilmektedir.
Kira Sözleşmesinin Süresi ve Feshi
Kira sözleşmesinin süresi, tarafların kararlaştırdığı süredir. Eğer taraflar süreyi belirlememişse veya belirsiz bırakmışsa, kira sözleşmesi belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli kira sözleşmesi, sürenin sonunda kendiliğinden sona erer. Ancak tarafların yenileme iradesi varsa veya fiili olarak devam ediyorsa, kira sözleşmesi belirsiz süreli hale gelir. Belirsiz süreli kira sözleşmesi ise, kanunda belirtilen gerekçeler olmadan feshedilemez.
Ev sahibi, kiraladığı yeri kendisi veya yakınları için konut ya da işyeri gereksinimi sebebiyle kullanmak istiyorsa veya kiralananın yeniden inşası veya imarı amacıyla esaslı onarım yapmak istiyorsa, belirli süreli sözleşmelerde sürenin sonunda, belirsiz süreli sözleşmelerde ise fesih dönemine ve fesih bildirimi için öngörülen sürelere uyarak kira sözleşmesini feshedebilir. Kiracı ise, belirli süreli sözleşmelerde sürenin sonunda, belirsiz süreli sözleşmelerde ise her zaman kira sözleşmesini feshedebilir.
Kira Zammı ve Kira Artış Oranı
Kira zammı, kira bedelinin düzenli olarak artırılması anlamına gelmektedir. Bu zam ancak kira sözleşmesinde kararlaştırılan veya kanunda belirlenen oranda yapılabilmektedir. Kira sözleşmesinde kira zammı oranı belirlenmemişse veya belirsiz bırakılmışsa, kira zammı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) oranında yapılmaktadır. Artış oranı ise kira bedelinin arttırılmasında esas alınan orandır. Kira artış oranı, kira sözleşmesinde kararlaştırılabildiği gibi kanunla da belirlenebilmektedir.
Kira artış oranı, kira sözleşmesinde kararlaştırılmışsa, bu oran geçerlidir. Ancak kira artış oranı, Yİ-ÜFE oranını aşıyorsa, Yİ-ÜFE oranı uygulanır. Kira artış oranı, kira sözleşmesinde kararlaştırılmamışsa veya belirsiz bırakılmışsa, Yİ-ÜFE oranı uygulanır.
Kiralananın Bakım ve Onarım Giderleri
Kiralananın bakım ve onarım giderleri, kiraya verenin sorumluluğundadır. Kiraya veren, kiralananı kararlaştırılan tarihte, sözleşmede amaçlanan kullanıma elverişli bir durumda teslim etmek ve sözleşme süresince bu durumda bulundurmakla yükümlüdür. Bu yükümlülük, konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı aleyhine değiştirilemez. Kiracının sorumluluğu ise, kiralananın bakımını yapmak ve küçük onarımları gidermektir. Küçük onarımlar, kiracının kullanımından doğan ve kiralananın günlük işlerine yarayan alet ve edevatın tamiri niteliğinde olan onarımlardır. Örneğin, musluk tamiri, ampul değiştirme gibi.
Kiralananın Alt Kiraya Verilmesi
Kiracının alt kiraya verme hakkı, kanunda düzenlenmiştir. Kiracı, kiralananın bir bölümünü alt kiraya verebilmektedir. Ancak bunun için ev sahibinin yazılı rızasını ve onayını alması gerekmektedir. Ancak bilinmelidir ki ev sahibi haklı bir sebep olmadığı sürece alt kiraya verme isteğini reddedemez. Kiracının alt kiraya verme hakkını kötüye kullanması veya ev sahibinin haklı bir sebebi olması halinde ev sahibi alt kiraya verme rızasını geri alabilmektedir. Kiracının alt kiraya verme hakkını kullanması halinde ev sahibi ile arasındaki kira sözleşmesi devam eder. Kiracı hem ev sahibine hem de alt kiracıya karşı sorumlu olur.
Kıbrıs’ta kiracı hakları hakkında bilmeniz gerekenler bunlardır. Kiracılar, kira sözleşmesinde yer alan haklarını bilerek ve koruyarak, ev sahibi ile yaşayabilecekleri sorunları önleyebilmekte ve gerektiğinde çözebilmektedir. Kiracılar, kira bedelini ödeme, kira sözleşmesinin süresi ve feshi, kira zammı ve kira artış oranı, kiralananın bakım ve onarım giderleri, kiralananın alt kiraya verilmesi ve kiralananın tahliyesi konularında hak ve sorumluluklarını bilmelidir. Ayrıca kiracılar, ev sahibi ile anlaşmazlık yaşamaları halinde yasal yollara başvurabilirler.
