Türkiye’de meydana gelen depremler sonucunda sağlam binalarda yaşamanın önemi bir kez daha anlaşılmıştır. Deprem yer kabuğunun hareketi sonucu oluşan sismik dalgaların yeryüzüne ulaşmasıyla meydana gelen doğal bir afettir. Deprem can ve mal kaybına neden olabileceği gibi, ülkenin sosyal ve ekonomik yapısını da olumsuz etkileyebilmektedir. Bu nedenle depreme karşı önlem almak ve depreme dayanıklı binalar inşa etmek hayati bir önem taşımaktadır. Bu tür sağlam binalar deprem sırasında oluşan yatay ve düşey kuvvetlere karşı yeterli mukavemeti sağlayan, hasar görmeyen veya minimum hasarla atlatabilen yapılardır. Depreme dayanıklı bina nasıl olmalı sorusunun cevabı için önemli başlıklara bir göz atalım.
Makalemize başlamadan önce dilerseniz Kıbrıs’ta Deprem Sigortası Hakkında Bilgiler sayfamıza da göz atabilirsiniz.
Doğru Proje
Sağlam ve dayanıklı bir bina yapımının ilk adımı, bina projesinin doğru hazırlanmasıdır. Bina projesi, işinin ehli mimar ve mühendisler tarafından hazırlanmalı ve mutlaka deprem yönetmeliğine uygun olmalıdır. Bina projesi, binanın zemin etüdü, statik hesabı, mimari tasarımı, malzeme seçimi ve detaylandırması gibi unsurları içermelidir.
Sağlam Temel
Depreme dayanıklı bina yapımının en önemli unsurlarından biri de bina temelinin sağlam atılmasıdır. Bina temeli binanın zemine oturduğu ve deprem kuvvetlerini zemine aktardığı kısımdır. Temelin zeminin özelliklerine, binanın yüküne ve şekline göre belirlenmesi oldukça önemlidir. Bina temeli çoğunlukla zemini sert veya taş olan yapılardır. Çamur, su birikintisi veya dolgu alanların üzerine dikilen binalar, deprem riskine karşı daha savunmasızdır.
Dayanıklı Kolonlar
Depreme dayanıklı bina yapımının bir diğer önemli parçası ise bina kolonlarının dayanıklı inşa edilmesidir. Kolonlar binanın yükünü taşıyan ve deprem kuvvetlerini temele aktaran dikey elemanlardır. Bina kolonları, kaliteli beton ve demir kullanılarak yapılmalı ve proje hesaplarına uygun olmalıdır. Bina kolonlarında çatlak, eğrilik veya kesilme gibi hasarlar olmamalıdır.
Kaliteli Duvarlar
Sağlam bir bina yapımanın olmazsa olmazlarından biri de bina duvarlarının kaliteli örülmesidir. Duvarlar binanın yatay rijitliğini sağlayan ve deprem kuvvetlerine karşı direnç gösteren yatay elemanlardır. Bina duvarları, kaliteli tuğla veya betonarme kullanılarak örülmeli ve proje detaylarına uygun olmalıdır. Bina duvarlarında çatlak, boşluk veya kayma gibi hasarlar olmamalıdır. Bu hususta malzemenin kalitesi kadar işçilik de oldukça önemlidir.
Eksiksiz Yalıtım
Depreme dayanıklı bina yapımında gözden kaçan bir diğer husus ise bina yalıtımının eksiksiz yapılmasıdır. Yalıtım binanın ısı, ses, su ve yangına karşı korunmasını sağlayan bir işlemdir. Bina yalıtımı, binanın ömrünü uzatır, enerji tasarrufu sağlar ve deprem kuvvetlerine karşı esneklik kazandırır. Bu sebeple bina yalıtımları uygun malzeme ve yöntemler kullanılarak yapılmalıdır.
Bütün bu adımlar eksiksiz olarak tamamlanmış olsa dahi bina sakinlerinin üzerine düşen en önemli görev bina denetimlerinin eksiksiz yapılmasını sağlamaktır. Bina denetimi, binanın proje ve yönetmeliklere uygun olarak inşa edildiğini kontrol eden bir süreçtir. Denetimlerin bağımsız araştırma şirketleri veya belediye ekipleri tarafından gerçekleştirilmesi oldukça önemlidir. Bina denetimi sonucunda, binanın depreme dayanıklılık raporu hazırlanmakta ve binanın risk durumu tespit edilmektedir.
